انطباق ویژگی‌های فرهنگی ایرانیان با روش‌های درمان اعتیاد. محمد زاهدی اصل ، اعظم پیله‌وری

چکیده تجارب اجتماعی زندگی؛ گرایش‌های فرهنگی، فلسفی و حتی جهان‌بینی و ایدئولوژی، همگی در شکل‌گیری دیدگاه‌های انسان نسبت به مسائل مختلف نقش ایفا می‌کنند؛ ازاین‌رو نحوه مواجهه با پدیده‌های یکسانی چون اعتیاد در جوامع گوناگون به سبب تفاوت در زمینه‌های فرهنگی-اجتماعی قاعدتاً باید اشکال متفاوتی به خود گیرد. در همین راستا این نوشتار بر آن است که به بررسی عناصر فرهنگی مؤثر در روش‌های درمان اعتیاد در ایران بپردازد. روش مورد استفاده تطبیقی- کیفی از نوع مورد محور است. داده‌های مورد نیاز بامطالعه اسنادی جمع‌آوری‌شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با رویکرد توصیفی- تفسیری صورت گرفته است. ظاهرسازی در موقعیت‌های بیرونی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های فرهنگی ایرانیان، که در غالب موارد ملازم با روابط سلسله‌مراتبی است، موجب کم اثر ساختن مداخلاتی می‌گردد که بر خود افشایی و صداقت مخاطبین تأکید دارند. علاوه بر این افراد وابسته به مواد و خانواده‌های آن‌ها حسب پیشینه فرهنگی، تاریخی، اجتماعی به درمان‌هایی که برای آن‌ها احساس تعلق درونی نسبت به گروه ارائه‌دهنده خدمات ایجاد نمی‌کنند و یا روش بکار گرفته‌ شده توسط آن‌ها با قالب‌های آشنای ذهنی‌شان سازگار نیست، اقبال چندانی نخواهند کرد. احساس برابری، شکل‌گیری روابط صمیمانه و درونی، قهرمان‌پروری و تقدیرگرایی از جمله مؤلفه‌هایی هستند که امتیاز فرهنگی بیشتری به گروه‌های همتا - به‌خصوص گروه‌های دوازده ‌قدمی- به نسبت کلینیک‌های درمان سوءمصرف مواد می‌دهند. واژه‌های کلیدی: تقدیرگرایی، درمان اعتیاد، قهرمان‌پروری، ویژگی‌های فرهنگی